Жалған - стр. 4
– Иә, мен жіберсем ол қашып кетеді ғой.
– Қашпайды.
Оның дыбыста сенімді сезіп, ол сұрастыра бастаған жоқ.
– Әлі ерсіз атпен салт жүресің бе? – жылқына тәнті болып қарап қысқа күлкімен деді Саткын. – Бұрыс көшпендісің, анда. Біз туралы ерде туады деп айтады ғой.
– Айтады, – мақтанышсыз емес келісті Жылдыз. – Бірақ жылқы ерде туған жоқ қой. Келгенде, анда, Толқынға мен кеште ораламын деп айт.
– Айтамын.
Саткын жылқының үстіне мінді. Жылдыз күле бастады.
– Құлап қалып жүрме!
– Тырысамын, – күлді Саткын да, жылқыны тізесімен бұрылып, аил жаққа кетті.
Тарау II
Толқын қалың, қара шашын саусақтардан өткізіп, оған өз атын берген шайқалып жүретін толқындағы кескінге қарады. “Ауылға бізді өзен алып шығарды. Толқындар шулады, сондықтан мен сені Толқын деп те атадым” – жай жауап берді Жұлдыз ана кезде.
Су оның ашық тобықтарын, жағымды суытып, жайлап орап алды. Қыздардың арасында сөйтіп, күннің ортасында, барлық ауыл көре алатын кезде тұруға ешкімге рұқсат бермер еді. Ал оған ешкім әмір ете алмайды. “Бақыттысың ғой” – бір жолы, оған қызғанышпен қарап, күрсініп деді Алтынай. – “Саған күйеуін ешкім іздеп жүрмейді, өмірің сенің орнына ешкім шешпейді”. “Жетім болуға бақыттымын ба?” – тіке сұрады Толқын. Мүлде ұялмай, Алтынай “Сен еркінсің! Өз бақытыңды бағаламайсың ғой” – деп, бұрымшаны бұлғады да қайтты. Оның сөзі рас екен. Толқынның еркіндігі сондай, өзен тасқыны да онымен жараса алмайды. Бірақ бұдан жалғыз өмір сүруге еш жеңілірек емес.
Толқын аяғын көтерді де кескінде шымырлаған діріл болып қалды. Кенет біреудің қолдары оны, қозғалуға мүмкіндік бермей, ұстап алды.
– Ұсталдың! Қашпайсың!
Қорқыныш жүректі қимылдатпай қойды. Толқын қымқырушының аяғын қатты басып кетті де, бұлт етіп бұрылып, оны суға лақтырды. Толқын әлден қашып кетейін деп кенет судан сүңгіп шыққан бетін танып қалды.
– Ой, Азат, кешір!
Толқын ескі досына ұмтылып, тұруға көмектесті.
– Танымай қалдым сені, қорқап кеттім… Алайда өзін кінәлісің, қорқытпау керек еді! – артқа итеріп, кештеу ашуланып кетті қыз.
Абыржып кеткен жігіт бүркінді көтеріп қайта суға құлап түсті. Толқын еріксіз күлімсіреді де қолын созды.
– Тоңасың қазір, кеттік, кеуіп бітесің.
Әбден су бірақ разы болатын Азат ақыры түрегелді.
– Сәлем, Толкун! Мен…
Қолмен шашты сипап өтіп, ол тымағының жоғалып кеткенін түсінді.
– Ә-әй, тоқтай тұр!
Жігіт баяу жүзіп кететін тымақтың соңынан епсіз шалпылдатты. Толқын төбеге оңай жүгіріп шықты да тымақты бұтақпен іліп алды.
– Біз оны да кептіреміз, – тымақты Азатқа бере салып, сеніммен деді Толқын.
Суда тұрып, оған төменнен жоғары қарай қарап, жігіт аузын ашып таңғалды бірақ ештеңе айтқан жоқ. Толқын, күліп, тымақты оның басына баса киді де өзіммен ымдап шақырды. Құрлыққа өрмелеп шығып, Азат оның артынан ерейін дегенде айқай естілді:
– Толку-ун!
Толқын кенет жүгіріп, Азатқа айтты:
– Ғафу ет…
Жетіп келіп, Толқын жылқыдан секіріп түсетін ағасын көрді. Екпінмен құшағына енді, ағаның тарамыс қолдары оны емірене бауырына басты.
– Кетесің деп неге айтқан жоқсың? – Аға оны жерге тұрғызған кезде ренішпен сияқты сұрады Толқын.
– Енді аз уақытқа кеттім ғой, – оның қара шашын маңдайынан алып, ақталып сөйледі Саткын. – Сен неге жалаң аяқпен жүрсің, суық тигізіп аласың ғой! Саған суық тигізсем, Жылдыз басымды жұлып алады. Үйге баршы.
– Жарайды, – зауықсыз келісті Толқын.