Лаьмнашкахь ткъес - стр. 6
Мохьмада берзина кIажаш туьйхира говран гай тIе. Йуха а, йуха а. Шед тухийла дацара.
– Лахка! Лахка!
– ВIойт!
– Кхоа ма йе!
– БархIалгIа гуо бу шуна! БархIалгIа гуо!
Ледара Iачохь дацара гIуллакх. Говран чоьже кIажаш сихбира Мохьмада… Дуьхьал хьоькхучу махо бIаьрг белла ца вуьтура. Говрана даьллачу хьацаро йашийнера хеча. Кхин а цхьа говр тIаьхьайахара. Эххар а цунна хезира БолатгIеран маьхьарий:
– Лалла, Мохьмад!
– Шед тоха!
– ТІaьххьара гуо бу хьуна!
ХIинца Мохьмадан говран корта хьалха йоьдучун гоьэ нисбелира. Дукха йукъ йацара и шиъ цхьаьнанисйала. Iабдин йухахьежар, тохара санна, aьшне дац хIинца. И шен кегий, ира кIомсарш тийсина, балда цIийдинepa цо. БIaьргаш чохь оьгIазе цIе йогура.
Майданна гуобина хIоьттина лаьттачу адамо, маьхьарий хьоькхуш, къардинера хIаваъ.
– Шед тоха, Мохьмад!
– Йагайе, Iабди!
Iабдис шен говрана къинхетамза шед йетта. Амма Мохьмада шениг кхоайо. Цунна дика ма йевза иза. Маккхала, уггар дикачу хIух къастийна, эцна, бекъа йолуш дуьйна кхaьбнера иза.
ИссалгIа гуо йуккъe бахча, гайн кIело лоцуьйтуш, шед туьйхиpa Moxьмада. Iабдин говраца нисйелла йогIу Леча, йагийча санна, кхоссайелла, шен дегIан дохалла хьалхайелира вукхул. Шедо лазайарна а дацара иза. ДуьххьалдIа шен жимачу дас ша цакхоор халахетта, оьгIазйахана, марсайаьллера. XIун дара а, хаац, и тIаьххьара минот шарал йахйеллера Мохьмадна. Ткъа дозанна бина зил ворxІ ломал дехьахь болуш санна хетара. Цунна тIекхача масех гIулч йисча, кийpa гaтбеллера тохaдeллачу дагна.
– Човхайе, Мохьмад!
– ГIел ма ло, Iабди!
– BIoйт! ВIийт!
Лечин хьалхара ши ког дозанах дехьатилча, тIехьа хьаьжира Мохьмад.
Цунний, Iабдиний йуккъexь кхо гIулч йара.
Ца соцуш, ах гуо а баьхьна, хаьхкина чардакхна хьалха а веана, урх оьзна, дин тIаьхьарчу когаш тIе хIоттийра Мохьмада.
ГIадбаханчу наха тоьхначу маьхьарша Іадийра майда.
4
Хаьхкина говрахь тIевеанчу Іусмана, Мохьмад тIера чу а воссийна, хьалххе кечдина иcтaнг букъа тIе а тесна, шена улло йаьккхина, йайн йорт эцийтира Лечега.
– Гopа, борз, йаI! Цхьана йуккъexь воха ца воьхнера хьо? – хаьттира Болата Мохьмаде.
– Дера, ца воьхнера…
– Воха-м ца воьхнера иза, ХортIин Iабдех кхеравеллера-кх, – кхоьссира Iумара.
Мохьмад гома хьаьжира шиче:
– ДІайаккхахьа и хIуора!
– Бере-м вуон вац, – кIантехьа гIо даьккхира Iаьлбага. – Цхьа гуо а гал ца велира. Дика кIант ву.
ХІокхара къамелаш дешшехь, Акхболатан Ахьмада говрашца хьуьнарш кхайкхийра.
– Хьалха кхаа урах дехьа а, кхаа гIуркхана тIехула а эккхийтина, йогучу цIарна йуккъехула a бaьккхина, берда йисттехь дин сацо беза беречо, – кхетабора цо къовсархой. – Царах цхьаннах чекхвалаза висинарг йуьстахволу. Нагахь масех бере берда йистте кхачалахь, царах уггар йисттехь дин сацийнарг тоьлларг лорур ву. Къовса кечбелларш дIо дозане дIагIо. ЦIe марсайаьллачу хенахь тапча кхуссур йу ас. Шун пурбанца, сой, Акхтий берда йисте воьду.
Оцу уггар чолхечу, кхерамечу къовсaрeхь дакъалаца лууш иттех стaг бен ца велира.
– Вай хьалхадовлу йа тIаьхьасовцу? – xaьттира Iаьлбага Къайсаре.
– Ахь хIун олу, Болат?
– Нахе а хьаьвсина, тIаьхьа йукъадевлча?
– И де аш, – къoбaлдира царах уггар воккхачо – Iaьлбаган вашас Iала-Мохьмада. – Сиха дахана хи хІордах кхетта дац, боху. ХьалхагIертар дика дац. Нехан гIалат а гур, цунах Iалашдалар а хир.
Хьалхайовла говраш хохкуш санна, хIинца маьхьарий ца деттара наха. Шаьш чIогIо дистхилча а, говр галъйаларна кхоьрура. Амма йукъайаьхначу говpex шиъ бен берда йисте цa йeара. Шиъ – оьрнех тIеxлелхаш, цхьаъ – гIуркхашна тIехула оьккхуш, йуьйхира. Йалххе говр цIерах дехьаиккхира, амма шиъ бен ца йелира йуккъехула.